Myanmar a Mizo Kohhran upain a tute pathum a pawngsual
Myanmar-a Mizo khaw pakhat, a khaw hming tarlan remchang lovah chhungkaw pa ber, kum 68-a upa chuan a tu hmeichhe 5 zinga pathum chu a pawngsual a, kumtling lote vek an ni. He pawikhawihna hi tun hnaiah hai chhuah a ni a, naupang pahnihte an chhungkaw zinga mi thovin a pawngsual atanga thil kal zelah an pu thil tih hi hriat chhuah a ni.
Thil thlen dan
Chhungkaw pa ber hian fanu pakhat a nei a. Hmun dang atangin fa atan mipa pakhat a la bawk a. A fa lak hian nupui a neih hnuah fa an keng tan tihin chhungkaw pa ber hian an khua a chhuahsan a, kum 8 chhung zet chu a awm bo a. In lo nghaktu a fapa te chuan fa 6: A upa ber mipa, hmeichhia 5 niin, hmeichhe laita pahnih chu phir an ni.
Kum 8 hnuah hian an pu chu a rawn haw leh a, a tute hian amah bak pi leh pu an neih loh avangin an lo lawm hle a. A bula mut an inchuh sap sap. Hmeichhe zinga a upa ber chuan a pu bulah hian mu a. Zan khat a mut hnuah engmah sawi lovin a insawn ta nghal a. Mut leh a tum tawh lo. A pu hian engtin nge a tih chiah tih hi hriat theih a la ni lova, tun hnuah a pu chuan a khawih lo niin a insawi.
Hmeichhe zinga a upa berin a pu bula mut a sim tak hnuah hian a nau phirte pahnih chuan a pu bula mut an inchuh veleh ta a. An zinga pakhat chuan mut a changin a pu hian a pawngsual a, hetiang lai hian kum 11 mi lek a la ni. A phirpui zawk pawh chu a him chuang lo.
An chhungkua hi an khawsak a harsa a. Naupangho pa hi a kut a that loh avangin hna a thawk hleithei lova, nu berin chhungkua a chawm a. A nu leh pate hi inah an awm ngai meuh lo. Fa lak a lo ni bawk nen, ro sem chungchangah chan tur an nei dawn lova, an chhungkaw boruak hi a rit ru hle niin phirte zinga pakhat chuan a hnuah a sawi leh a. Hei vang hian Kohhran pakhata an upa, chhungkaw pa ber hian pawi rapthlak tak hi khawih thin mah se naupangho chuan an sawi chhuak ngam lo. Hetihlai hian hmeichhe zinga a upa ber erawh chuan in a chhuahsan a, khaw dangah a awmsan thung.
An makpa pawikhawihna
Chhungkaw pa ber chauh hi pawikhawihtu a ni lova, a fanu khan pasal a nei a, an makpa hian phir pahnih chu a hnu daihah khawih a ching veleh ta a. A pawikhawihna hian tlawmngai pawl pakhat beng a thleng a, thubuai siamsakin an makpa hi tan inah khung a ni a. He tlawmngai pawl hian phirte chu an in atang hian la chhuakin hnuchham leh heng pawikhawihna tuarte enkawlnaah an dah zui ta a. An makpa chu man mah se a pu thiltih erawh chu sawi chhuah a awm loh avangin hriat a la ni ta lo zel.
Inenkawlna hmunah hian lehkha an zir piah lamah ram danga hnathawk turin an chher a. Pathian thu hmangin inzirtirna an nei thin bawk a. Kum tling lo leh duhthu ni lova mipat hmeichhiatna hmante chu an thil pawi tak a nih dan te an zirtir thin a. Phirte hian a puin an chunga thil a tihdan chu a dik lohzia an hrethiam ta a. An ngaihtuah ber erawh chuan an nau chiah a ni. An nau hi a pu bulah a mu ve thin tih an hria a, an chunga a chetdan ang khan a che ve dawn tih an ring thiam a. Mahse an sawi chhuak ngam lo. He inenkawlna hmuna an hotute ni lovin an zirtirtu hnenah an an sawi chhuak a, an nau chu an bula awmtir ve turin an ngen a. Mahse zirtirtu hian an hotute hnenah a sawi chhuak hman ta lova, hriat chhuah erawh chu a ni ta tho thung.

An hriat chhuah dan
Kum 2021 February thlaah Myanmar ram politics inlumlet avangin ram a buai a. Inenkawlna hmun hi midang tanpuina hmanga kalpui a ni deuh ber a, an sum neih sa a lak chhuah theih tak loh leh midang tanpuina a luh theih tak loh avangin naupang thenkhat hi chu i chhuah mai teh ang u, tiin a enkawltute chuan rawtna an siam a. Nu leh pa la nei phirte pawh chhuah tur zingah chuan an telh.
Mahse chhuah chu an lo duh ta der lo mai a, chumi aiah chuan an nau chu an bula awmtir ve turin an ngen ta zawk a. A chhan an zawhchian chuan an puin an unauva a pawngsual thin thu leh, an nau pawh chu a him loh thu an rawn sawi chhuak ta a ni.
He tlawmngai pawl hian finfiahna hrang hrang an lakkhawm hnuah phirte nau chiah, kum 10 mi pawh chu a pu hian a lo khawih thin ngei a ni tih an hmu chhuak leh ta a. An chenna khuaa khawtlang hruaitute chu hmalakpuiah an sawm a, inti mualpho lovin chhungkaw pa ber hian in leh khua chhuahsan se tiin an rawt a. Mahse khawthlang hruaitute chuan pawikhawihtua an puh hi Kohhran upa a ni a, hetiang thil hi a thleng lovang tiin an tang a. An duhdan erawh chuan tun dinhmunah thil a la kal thei lo niin Maipawl thudawnna chuan a sawi.
He pawikhawihna belhchhah tur hian naupangte chu dawt sawiah puh an ni a. A puhtute zingah hian a nu ngei ngei pawh a tel. “Ka pa hi Kohhran mi a ni a, ka hlauh ber chu ka fate hian dawt an sawi ang tih hi a ni.” a ti. Naupang pathumte hian tantu an neih tak loh avangin an chanchin hi zau zawka puanzar a ni zui ta.
Tlawmngai pawlte chuan an unau thum hian an in atanga lak chhuah an tum a, enkawlna tur lamah erawh tanpuina sum an dawn loh avangin an mangang tum niin Maipawl chuan thu a dawng.
Pawikhawihna tam ber chu chhungkaw zinga thleng a ni
Myanmar-a thil thleng ang hi khawi hmunah pawh thleng thei a ni. Child Welfare-a thawkte sawi danin pawikhawihna tam ber chu chhungkaw zinga thleng a ni a. Kum tam tak lo inzep tawhte pawh an awm thin a, awareness campaign neih atangin kum 5 vel kaltaa kumtling lo pawngsualna thleng an hai chhuahte an awm thin.
Naupangte hian vau an ni a, chuvanga sawi chhuak ngam ngai meuh lova. Phirte nau pawh hi a pu hian a vau ngei nia an hriat thu an thubuai buaipuitu tlawmngai pawlte chuan an sawi a. Thu an zawhnaah a puin a khawih dan chu sawi mah se a tlangkawmna atan engtin mah min ti lo tih a hmang thin a, hei hian a chunga thil thleng chu sawi chhuak lo turin a pu hian a vau tih a tichiang niin kan thudawnna chuan a sawi.